Της ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ ΤΖΑΒΕΛΛΑ

Το «επενδυτικό όραμα» γίνεται ήδη ορατό στην καταστροφή του αρχαίου δάσους, η εταιρεία αρνείται να ενημερώσει τους κατοίκους για τα αποτελέσματα της δράσης της και φακελώνει όποιον τολμά να προσεγγίσει το χώρο, ενώ η αστυνομία υπάρχει μόνο για να περιφρουρεί την «επένδυση» και να τρομοκρατεί τους πολίτες....

Η συμβουλή που δίνουν οι γιαγιάδες στην Ιερισσό είναι: «Να μην αφήνεις το DNA σου». Αναφέρονται στους ελέγχους DNA στους οποίους καλούνται να υποβληθούν οι νεαροί του χωριού, ώστε να αποδοθούν ευθύνες για παλαιότερα επεισόδια στις Σκουριές. Επιστρέφοντας στην Αθήνα, ήμασταν σίγουροι πως, εκτός από δείγμα DNA, στο δάσος αφήσαμε την καρδιά, μαζί και το μυαλό μας.

Εισπνοή στο όρος Κάκαβος. Για δευτερόλεπτα σου κόβεται η ανάσα - φταίει το υψόμετρο και το οξυγόνο. Για τα πόδια που σου κόβονται, όμως, φταίει η θέα του χωματόδρομου, που είναι στρωμένος από «βουβά». Ετσι αποκαλούν οι κάτοικοι τους κομμένους κορμούς από δρυς και οξιές, που είναι παρατεταγμένοι για χιλιόμετρα στο σκαμμένο δρόμο που οδηγεί στις Σκουριές.

Δεν καταφέρνουν ούτε στο ελάχιστο να προϊδεάσουν τον πεζοπόρο γι' αυτό που θα συναντήσει μερικές εκατοντάδες μέτρα ψηλότερα. Αποκαλύπτεται μόλις η σκόνη από τις εκσκαφές, που σηκώνει αμμοθύελλα στο δάσος, κατακαθίσει. Στο σημείο αυτό, το καρδιογράφημα που σχηματίζουν οι κορυφές των πανάρχαιων δέντρων -για να μετρήσεις τους κορμούς τους με το μάτι, πρέπει να εστιάσεις στο βάθος του φαραγγιού και να υψώσεις το βλέμμα στον ουρανό- δείχνει ευθεία γραμμή. Γυμνή μπροστά μας η καρδιά του δάσους.

Κρανίου τόπος
Μια πλαγιά χωρίς ίχνος ζωής. Στο βάθος παρκαρισμένοι εκσκαφείς, μπουλντόζες και τρυπάνια του ορυχείου. Κάπου εδώ, οι τελευταίες αμφιβολίες που είχαμε για το αν θα πρέπει να δημιουργηθεί το ορυχείο ή όχι εξανεμίζονται. Οι πιο συγκρατημένοι μεταξύ των παρευρισκόμενων κατοίκων το αποκαλούν «κατάχρηση φιλοξενίας». «Τριπλασιάστηκε η καταστροφή», είπε η κυρία Μαίρη, κάτοικος της περιοχής που είχε δύο μήνες να ανεβεί στις Σκουριές.

«Ωστόσο μπορεί να ανατραπεί αν σταματήσει τώρα», είπε άλλος κάτοικος. «Δες εκεί, παλεύει να αναγεννηθεί!» Μικρές πράσινες φούντες πετάγονται σαν άριες σε ένα συνεχόμενο φάλτσο. Οσο ξεριζώνονται δέντρα τόσο ριζώνει το μίσος μεταξύ των κατοίκων λόγω της διαφωνίας τους για το ορυχείο. Αδέρφια δεν μιλιούνται στη Μεγάλη Παναγιά, το χωριό που θα δεχτεί πρώτο τις συνέπειες των μεταλλείων.

Ανεπιθύμητοι
Μυρωδιά καμένου λαδιού και φρεσκοκομμένου κρεμμυδιού. Προδίδει τα μηχανήματα της Eldorado που εσπευσμένα διέκοψαν τις εργασίες τους, ανάβοντας έτσι το πράσινο φως στον εργολάβο της εταιρείας, ώστε να ξανανοίξει το δρόμο που έσκαψε μέσα σε λίγα λεπτά. Τώρα, κι ενώ αποχωρούν τα πούλμαν με τους εξουθενωμένους εργάτες -οι περισσότεροι από αυτούς κατοικούν στο Στρατώνι, τη Μεγάλη Παναγιά, την Ολυμπιάδα και τη Στρατονίκη-, μπορούμε να περάσουμε.

Δεν απαιτούνται μαντικές ικανότητες για να αντιληφθεί κανείς ότι η καθυστέρηση αυτή κάθε άλλο παρά τυχαία ήταν. Το αντιληφθήκαμε στο πρωινό ραντεβού μας με τους ιδιοκτήτες της Eldorado Gold: κάθε άλλο παρά ευπρόσδεκτοι ήμασταν στις Σκουριές. Ετσι, σε λίγη ώρα οι ίδιοι που υποσχέθηκαν μια «ξενάγηση μετά χαράς στο εργοτάξιο» αναθεώρησαν, προτάσσοντας ένα παγωμένο χαμόγελο και μια φτηνή δικαιολογία.

Ανηφορίζοντας προς την πύλη του εργοστασίου εμπλουτισμού, δεκάδες άντρες της ΕΛ.ΑΣ. κάνουν περιπολία. Επειτα από περίπου 4 ώρες οδοιπορικού, διαπιστώσαμε ότι το δάσος είναι φρούριο. Οσο πλησιάζει κανείς στο τμήμα, που ανήκει στην Eldorado, μαζί με τους άντρες της ιδιωτικής εταιρείας, η οποία επωμίζεται τη φύλαξη της έκτασης που ανήκει στην εταιρεία, πληθαίνουν τα «γιατί;».

Τι να απαντήσεις στη μικρή κόρη του Γιάννη, κτηνοτρόφου από την Ιερισσό, η οποία ερχόταν για μπάνιο στις περιβόητες βάθρες. Χωμένες στο βάθος του φαραγγιού, αποτελούσαν πολύτιμο μυστικό των κατοίκων που ζουν στους 16 οικισμούς του Δήμου Αριστοτέλη. «Ξεχάστε τις βουτιές τώρα. Εδώ θα πέσουν τα απόβλητα», λέει ο Γιάννης. «Εδώ μάζευα μανιτάρια», αναφέρει κάποιος άλλος. Δυστυχώς, οι κάτοικοι θα στερηθούν περισσότερα και σημαντικότερα από μια εκδρομή στη φύση. Οπως το καθαρό... νερό.

Κίνδυνος-θάνατος
«Δεν ήμασταν υποχρεωμένοι να αποκαλύψουμε τίποτα. Τα στοιχεία είναι εμπιστευτικά», απάντησαν το ίδιο πρωί οι εκπρόσωποι της εταιρείας, όταν ρωτήθηκαν από κάτοικο της Ιερισσού αν έχουν γίνει έλεγχοι για τις επιπτώσεις της μεθόδου μεταλλουργίας που θα χρησιμοποιήσουν, σε βιομηχανική κλίμακα. Προφανώς, η επιβεβαίωση ότι η μέθοδος αυτή είναι αβέβαιη και επικίνδυνη θα οδηγούσε στην αναστολή του έργου. Αντίθετα, η απόδειξη των απαραίτητων εγγράφων θα αντέκρουε τα επιχειρήματα των κατοίκων που θέλουν να διασφαλίσουν την ποιότητα του πόσιμου νερού και κατ' επέκταση την ποιότητα ζωής τους.

Αφορμή για τη συνάντηση ήταν η επίσκεψη της επικεφαλής βουλευτού των Πρασίνων του Καναδά Ελίζαμπεθ Μέι στις Σκουριές, παρουσία μελών του κόμματος των Ελλήνων και Βούλγαρων Οικολόγων Πράσινων. Οσο εμείς ακούγαμε τα επιχειρήματα των ανθρώπων της Eldorado μαζί με τη βουλευτή (που δεν έλαβε τις απαντήσεις που ζήτησε), άφριζαν και τα νερά του Κάκαβου - εξαιτίας των οποίων δεν κατάφεραν να τον κάψουν ούτε στην Κατοχή, οπότε χρησίμευε ως κρησφύγετο των Ελλήνων.

Δεν χρειάζεται δειγματοληψία για να διαπιστώσει κανείς την υπογραφή της εταιρείας σε 2 μεγάλα ρεύματα συνεχούς ροής, στον Καρατζά και το Λοτσάνικο. Οι άνθρωποι του δάσους που χρόνια κολυμπούσαν εκεί, ανάμεσα στους οποίους ένας μεταλλειολόγος, εξήγησαν ότι το γαλακτερό υγρό που κυλάει και θολώνει τα νερά οφείλεται στις δοκιμές που πραγματοποιούνται για τη στερέωση των τοιχωμάτων μετά τις ανασκαφές.

Εκτός νόμου
Καλημέρα θλίψη. Στην καρδιά του άγριου αρχέγονου δάσους, που μεγαλώνει εδώ και εκατοντάδες χρόνια, εδώ που οι κορμοί των δέντρων υψώνονται στον ουρανό, δημιουργώντας ένα δροσερό σκοτάδι μέσα στη μέρα, θα γίνει το φράγμα από στείρα και απόβλητα εμπλουτισμού ύψους 159 μ., το οποίο θα «φιλοξενήσει» 23,5 εκατ. τόνους βιομηχανικών αποβλήτων εμπλουτισμού! Λέγεται ότι «η ποσότητα του χρυσού που θα βρουν εδώ υπάρχει παντού. Απλώς εδώ έχουν άδεια»...

Λίγα λεπτά πριν, ένας ιδιωτικός φύλακας μαγνητοσκοπούσε τα πρόσωπα, τις συνομιλίες και τις κινήσεις μας στο δάσος. Τον εντόπισε η Καναδή βουλευτής, η οποία ενοχλημένη μπήκε κατ' ευθείαν στο αυτοκίνητο.

«Οποιος περάσει από τις Σκουριές θα μείνει αξέχαστος», ανέφερε κάποιος σε μια ύστατη προσπάθεια να σατιρίσει την καταπάτηση που υπέστησαν τα δικαιώματά μας. Η σκέψη «θα καλέσω το 100» εδώ δεν έχει νόημα. Το κοντινότερο αστυνομικό τμήμα, αυτό της Ιερισσού, έχει εκκενωθεί, επιβεβαιώνοντας την απουσία εφαρμογής του νόμου, με τη βούλα της πολιτείας και της κυβέρνησης.