Με επωνύμους μπροστάρηδες και αναφορές στη Χαλκιδική, η τοπική κοινωνία της Γαλικίας προσπαθεί να βάλει φρένο σε γιγαντιαίο ορυχείο χρυσού από πολυεθνική

Της Κορίνας Βασιλοπούλου
«Κάτι πολύ σοβαρό συμβαίνει στη Γαλικία και λίγοι το γνωρίζουν. Η Γαλικία ανοίγει τις πύλες της στις πολυεθνικές για να μετατραπεί σε ένα απέραντο υπαίθριο ορυχείο». Με ένα βίντεο διάρκειας 2′.58”, γνωστοί Ισπανοί καλλιτέχνες, επιστήμονες, συγγραφείς, αθλητές και δημοσιογράφοι, όλοι τους με καταγωγή από τη Γαλικία, ενισχύουν την καμπάνια η οποία ξεκίνησε πριν από λίγες μέρες μέσα από την http://www.change.org. Στόχος της, η συλλογή υπογραφών για να μπει φρένο στην επικείμενη διάνοιξη ενός γιγαντιαίου ορυχείου χρυσού από καναδική πολυεθνική το οποίο θα μπορούσε να προκαλέσει ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή.

Ξεσηκωμός
«Η Χαλκιδική είναι ο καθρέφτης του Κορκοέστο (το όνομα του ορυχείου)», έγραφε άρθρο της τοπικής εφημερίδας Xornal Galicia, βλέποντας στις Σκουριές το μέλλον, αν όχι ήδη το παρόν της περιοχής. Αναφορές στις Σκουριές κάνουν και αρκετοί Ισπανοί ακτιβιστές κατά του ορυχείου στο Διαδίκτυο (#Corcoesto και #salvemosgalicia είναι τα σχετικά hashtag στο twitter). Και στις δύο περιπτώσεις, δύο πανέμορφες, σχεδόν παρθένες περιοχές κινδυνεύουν να γίνουν κρανίου τόπος στο όνομα μιας εξαιρετικά αμφιλεγόμενης επένδυσης.

Η Γαλικία, στη Βορειοδυτική Ισπανία, είναι ένα πολύ ιδιαίτερο μέρος: πανέμορφη, καταπράσινη φύση με πολλά ποτάμια και άγριες ακτές. Οι κάτοικοί της, κελτικής καταγωγής, μιλούν μια δική τους γλώσσα, ανάμεσα στα ισπανικά και στα πορτογαλικά και είναι οι κατ’ εξοχήν ψαράδες, γεωργοί και κτηνοτρόφοι της χώρας. Η Γαλικία ήταν από τις σχετικά φτωχές περιοχές της Ισπανίας. Η σημερινή κρίση, μετά την εποχή της ευημερίας, την έχει πλήξει και αυτή, αν και συγκριτικά λιγότερο με άλλα μέρη όπως η Ανδαλουσία, όπου το ποσοστό της ανεργίας αγγίζει το 36,87% (στη Γαλικία είναι 22,35%).

Κι επειδή «η κρίση γεννά ευκαιρίες», η τοπική αυτοδιοίκηση αποφάσισε να δώσει στην καναδική εταιρεία Edgewater την άδεια για τη διάνοιξη ενός τεράστιου ορυχείου κοντά στο χωριό Καμπάνα δε Μπεργαντίνιος, περίπου 60 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λα Κορούνια. Πρόκειται για το Κορκοέστο, ένα πανάρχαιο ορυχείο χρυσού το οποίο είχε ανοιχτεί στους Ρωμαϊκούς χρόνους και αργότερα εγκαταλείφθηκε. Τον 19ο αιώνα ξαναέπιασαν δουλειά στην περιοχή οι Βρετανοί, αλλά, στη συνέχεια, το εγκατέλειψαν και αυτοί το 1910. Ωσπου σήμερα, το εποφθαλμιούν οι Καναδοί.
Τον Φεβρουάριο του 2011, η αυτόνομη κυβέρνηση της Γαλικίας παραχώρησε στην Edgewater άδεια για 90ετή εκμετάλλευση του Κορκοέστο και της παρακείμενης περιοχής όπου πιστεύεται ότι κρύβονται σημαντικά αποθέματα χρυσού. Οι εργασίες θα καλύψουν μια συνολική έκταση 774 εκταρίων. Κι εδώ αρχίζουν τα προβλήματα. Η εξόρυξη δεν θα γίνει υπόγεια με γαλαρίες, μια εργασία πολύ πιο δαπανηρή. Η εξόρυξη θα είναι ανοιχτή, προς χάρη της οποίας θα καταστραφούν πολλά στρέμματα δάσους, ενώ παράλληλα θα κατασκευαστούν τεράστιες δεξαμενές στις οποίες θα συγκεντρωθούν τα απόβλητα.

Επιστήμονες, οικολογικές οργανώσεις και πολλοί κάτοικοι φοβούνται για τον άμεσο κίνδυνο που διατρέχουν οι γύρω καλλιεργήσιμες εκτάσεις και ο υδροφόρος ορίζοντας από το κυάνιο, το οποίο χρησιμοποιείται στη διαδικασία της ανοιχτής εξόρυξης,αλλά και από το αρσενικό που απελευθερώνεται από το σπάσιμο των βράχων.

Υπάρχει όμως κι ένας έμμεσος, αλλά καθόλου αμελητέος κίνδυνος: «Φαντάζεστε τι θα συμβεί έτσι και σπάσει κάποια δεξαμενή; Η ζημιά στο περιβάλλον θα είναι ανεπανόρθωτη», λέει στην εφημερίδα Publico ο Φινς Εϊρέσας, αναπληρωτής γραμματέας της Ενωσης για την Οικολογική Προστασία της Γαλικίας (Adega). Σημειωτέον ότι τμήμα της έκτασης γύρω από το ορυχείο διαθέτει σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας κι έχει ανακηρυχθεί προστατευόμενη περιοχή Natura. Παράλληλα, οι μνήμες είναι ακόμα πολύ νωπές από την καταστροφική μόλυνση που προκάλεσε στις ακτές της Γαλικίας πριν από 10 χρόνια το ναυάγιο του πετρελαιοφόρου Prestige.

Τα κέρδη
«Ναι, αλλά θα ανοίξουν θέσεις εργασίας», λέει ο αντίλογος. Στο ορυχείο θα απασχοληθούν μόνο 271 άνθρωποι, αλλά ο πρόεδρος της αυτόνομης περιφέρειας της Γαλικίας (κάτι σαν τοπικός πρωθυπουργός) Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχόο υποσχόταν πάνω από 1.000 νέες έμμεσες θέσεις εργασίας οι οποίες θα δημιουργηθούν χάρη στο ορυχείο, αριθμός ο οποίος θεωρείται υπερβολικά μεγάλος από τους πιο ψύχραιμους αναλυτές.

Εδώ αξίζει να θυμηθούμε ότι πρόσφατα προκλήθηκε μεγάλος σάλος γύρω από το όνομα του Φεϊχόο, ο οποίος προέρχεται από το δεξιό Λαϊκό Κόμμα, ύστερα από την αποκάλυψη για παλιότερες δοσοληψίες του με φυλακισμένο μεγαλέμπορο ναρκωτικών. Και σαν να μην έφτανε το μέτωπο που έχει ανοίξει στο Κορκοέστο, ο τοπικός πρωθυπουργός Φεϊχόο, ο οποίος δείχνει να έχει ιδιαίτερη έφεση στις μπίζνες, έδωσε άδεια σε θυγατρική της Edgewater να πραγματοποιήσει έρευνες για τυχόν κοιτάσματα χρυσού και σε άλλη περιοχή, κοντά στο επίμαχο ορυχείο. Αυτό παρά τις πρόσφατες μελέτες οι οποίες δείχνουν ότι το επίπεδο του αρσενικού στο νερό και στο έδαφος γύρω από το Κορκοέστο είναι πολύ υψηλότερα από το φυσιολογικό, γεγονός που αποδίδεται στις γεωλογικές αλλαγές που προκλήθηκαν από το παλιό εγκαταλειμμένο ορυχείο.

Από τη μια μεριά είναι η εταιρεία και η τοπική κυβέρνηση, μαζί με μια μερίδα των κατοίκων που τάσσεται υπέρ του ορυχείου. Από την άλλη, η πλειονότητα των κατοίκων, τα κόμματα της Αριστεράς, οι επιστήμονες, οι οικολόγοι και άλλοι ευαισθητοποιημένοι παράγοντες. «Κέρδος, ναι. Αλλά, μόνο για λίγους», λένε οι επώνυμοι που συμμετέχουν στο βίντεο της καταγγελίας. «Το μόνο που θα μείνει στους κατοίκους είναι η καταστροφή του τόπου τους, η φτώχεια και λίγες κακοπληρωμένες δουλειές που σε λίγα χρόνια θα χαθούν».