Η Ευρώπη πρέπει να αλλάξει αν θέλει να επιζήσει; Είπαμε ψέματα στις νέες γενιές; Φοβόμαστε την κρίση των πολιτών; Παίρνουμε αποφάσεις πίσω από κλειστές πόρτες χωρίς καμιά λογοδοσία; Ασχολούμαστε με τεχνικές λεπτομέρειες αδιαφορώντας για τα ουσιώδη; Ταλαιπωρείται η Ευρώπη από μικρούς εμφυλίους και κινδυνεύει να χάσει τη μάχη από τις Η.Π.Α και την Κίνα; Πλήττεται η κοινωνική συνοχή με τις πολιτικές λιτότητας; Χρειαζόμαστε έναν υπουργό Οικονομικών, κοινό προυπολογισμό, συντονισμό των φορολογικών πολιτικών και κοινοβούλιο της ευρωζώνης; Η ελληνική κρίση δεν αφορούσε μόνο την Ελλάδα και η διαχείριση της ήταν μια αποτυχία για την Ευρώπη; Χρειαζόμαστε μια πιο δημοκρατική Ευρώπη; Οι προδοσίες της ευρωπαικής ιδέας έχουν διαβρώσει την εμπιστοσύνη;

Δεν βρισκόμαστε στην αρχή της κρίσης στην Ευρώπη. Δεν βρισκόμαστε στην αρχή της εφαρμογής των πρώτων μνημονίων στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες. Είμαστε στο 2017 και σε όλα τα παραπάνω ακανθώδη ερωτήματα ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν με το λόγο του στην Πνύκα απάντησε με ένα τεράστιο «ναι».

Δεν είναι ο πρώτος πολιτικός που κάνει αυτού του τύπου την κριτική στη δομή της Ευρωπαικής Ένωσης και στον τρόπο λειτουργίας της ευρωζώνης. Δεν είναι ο πρώτος που προτείνει τις συγκεκριμένες λύσεις.

Τα ίδια έλεγε η ελληνική κυβέρνηση στην πρώτη φάση της διαπραγμάτευσης αλλά ουδείς τότε έδινε σημασία γιατί προέρχονταν από την κυβέρνηση μιας χρεοκοπημένης χώρας. Άλλωστε οι Έλληνες είναι τεμπέληδες, χαραμοφάηδες, δεν σέβονται τους κανόνες γιατί έχουν ροπή προς την απειθαρχία και πρέπει να ταπεινωθούν αν θέλουν να παραμείνουν στην ευρωπαική οικογένεια. Τα ίδια όμως έλεγαν και άλλοι.

Και δεν ήταν μόνο οι αριστεροί τους οποίους οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών, οι κυβερνήσεις της Γερμανίας και άλλων χωρών (οι πρόθυμοι σύμμαχοι) τους λοιδορούσαν. Στοχαστές υψηλού κύρους, όπως ο Χάμπερμας, οικονομολόγοι διεθνούς εμβέλειας, όπως ο Τομά Πικετί (δεν είναι μαρξιστές, δεν είναι αριστεριστές) τα έλεγαν, τα έγραφαν και προειδοποιούσαν. Κι αυτοί συνάντησαν τοίχο. Θα πει κάποιος ότι έτσι κινούνται οι ευρωπαικοί θεσμοί. Αργά, βασανιστικά αργά, εκνευριστικά αργά. Κάποια στιγμή πάντως αντιλαμβάνονται το μέγεθος των προβλημάτων και την έκταση της απειλής και αντιδρούν, στην αρχή σπασμωδικά, στη συνέχεια οργανωμένα.

Ωστόσο, τις συνέπειες αυτής της εγκληματικής πολιτικής (αν ήταν μόνο μυωπική θα ήταν καλά, πρόκειται όμως για συνειδητές επιλογές με οφθαλμοφανές ταξικό πρόσημο) τις πλήρωσαν οι κοινωνίες. Και ο λογαριασμός είναι βαρύς. Πολύ βαρύς. Και πολύ φοβάμαι ότι το εκκωφαντικό έλλειμμα εμπιστοσύνης δεν θα καλυφθεί εύκολα και γρήγορα.

Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ