Κλείνουν δύο χρόνια από το δημοψήφισμα του Ιουλίου του 2015 και όσοι ψήφισαν «ναι» χαίρονται γιατί, αν και ηττήθηκαν κατά κράτος στον στίβο της εκλογικής μάχης, βγήκαν νικητές στον στίβο της πολιτικής.

Ηταν μια μοιραία κίνηση, λένε, που στοίχισε στη χώρα πολλά δισ. ευρώ (στο νούμερο διαφωνούν).

Πολύ βολικά διαβάζουν την Ιστορία. Κατηγορούν την κυβέρνηση ότι εξαπάτησε τους πολίτες επειδή άλλα υποσχέθηκε και άλλα έκανε.

Αποφεύγουν όμως να απαντήσουν στα ερωτήματα: «Ηθελαν να αρνηθεί ο Τσίπρας να υπογράψει το τελεσίγραφο που του έδωσαν η Ε.Ε. και το Βερολίνο; Μετά; Αν πήγαινε σε μετωπική σύγκρουση ή αν αποδεχόταν την πρόταση Σόιμπλε για προσωρινή αποχώρηση από το ευρώ, θα αποθέωναν τον συνεπή Τσίπρα ή θα τον κατηγορούσαν για εσχάτη προδοσία;».

Δύσκολα διλήμματα για οπορτουνιστές πλήρους απασχόλησης.

Αποφεύγουν επίσης να αναμετρηθούν με ορισμένα κρίσιμα ζητήματα:

• Τους προβληματίζει το γεγονός ότι οι ψηφοφόροι έπραξαν το ακριβώς αντίθετο απ’ αυτό που τους εισηγήθηκαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης; Η ρητορική του μίσους συνετρίβη.

• Τους προβληματίζει το γεγονός ότι οι ψηφοφόροι αδιαφόρησαν επιδεικτικά για τις συστάσεις που τους έκαναν τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης; Η οργανωμένη προπαγάνδα (πρωτοφανής στη μεταπολιτευτική περίοδο) διασύρθηκε. Ισως το πιο δημοφιλές σύνθημα τη μέρα της συγκέντρωσης των οπαδών του «όχι» ήταν το «αλήτες, ρουφιάνοι, δημοσιογράφοι». Δεν το φώναζαν αναρχοαυτόνομοι, δεν το φώναζαν αριστεριστές, το φώναζαν θυμωμένοι πολίτες.

• Τους προβληματίζει καθόλου το γεγονός ότι οι ψηφοφόροι έγραψαν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους τις απειλές των ευρωπαϊκών θεσμών, των Βρυξελλών και του Βερολίνου; Η κινδυνολογία έπεσε σε τοίχο. Η αίγλη του ευρωπαϊκού οράματος έχει ξεφτίσει.

Ο ευρωσκεπτικισμός (και στην αντιδραστική και στην προοδευτική εκδοχή του) φουντώνει, παρά τις καθησυχαστικές εκτιμήσεις των γραφειοκρατών -για παράδειγμα ο Κλάους Ρέγκλινγκ πιστεύει ότι «η Ευρώπη προχωρά προς μια θετική κατεύθυνση» («Εφ. Συν» 1-7-2017).

Ολοι αυτοί επιχείρησαν με θεμιτά και αθέμιτα μέσα να πείσουν την ελληνική κοινωνία ότι με το «ναι» παραμένουμε στην ευρωζώνη, με το «όχι» θα εγκαταλείψουμε το ευρώ. Θα μπορούσε ο Τσίπρας να ερμηνεύσει το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος όπως του υποδείκνυαν οι αντίπαλοί του -ντόπιοι και ξένοι.

Δεν το έκανε και αποφάσισε να συμβιβαστεί. Σήμερα εγκαλείται και από τους «μένουμε Ευρώπη» για κωλοτούμπα (η επιτομή της υποκρισίας) και από την υπόλοιπη Αριστερά (η μόνη που δικαιούται να ασκεί κριτική στο συγκεκριμένο ζήτημα) για «προδοσία».

Κατά δήλωσή του, αν λειτουργούσε διαφορετικά θα ήταν λαϊκός ήρωας για τρεις μέρες και στη συνέχεια, όταν τα προβλήματα θα περικύκλωναν τη χώρα, θα γινόταν ο αποδιοπομπαίος τράγος.

Κάτι φυσικά που δεν μπορεί να αποδειχτεί. Είναι μια υπόθεση.

Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ