Τελικώς οι κανόνες και οι υψηλές αρχές (δηλαδή τα βαρύγδουπα λόγια) στις διεθνείς σχέσεις εφαρμόζονται κατά πώς βολεύει τους ισχυρούς. Σιγά την αποκάλυψη, θα πείτε. Από την εποχή του Θουκυδίδη τα ξέρουμε αυτά. Σωστό.

Ωστόσο, δεν είναι κακό να το επισημαίνουμε με κάθε ευκαιρία για να μη ζούμε με αυταπάτες και να μην παρασυρόμαστε από τις πομπώδεις διακηρύξεις των μεγάλων δυνάμεων και τις θεωρίες εξιδανίκευσης της νέας τάξης πραγμάτων που επιστρατεύουν οι καλοπληρωμένοι συνήγοροί τους (οργανικοί διανοούμενοι, δεξαμενές σκέψης). Για να αποφύγουμε τα μακροβούτια στην Ιστορία, ας δούμε μερικά πρόσφατα (πολύ πρόσφατα) παραδείγματα.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, δήλωσε ότι οι σχέσεις της χώρας του με την Κούβα θα αποκατασταθούν μόνον όταν υπάρξουν πολιτικές ελευθερίες, γίνουν σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα (η στρατηγική της υπερδύναμης στην τελευταία φάση του Ψυχρού Πολέμου) και διεξαχθούν ελεύθερες εκλογές.

Δημοκρατικές ευαισθησίες από έναν πρόεδρο που γνωρίζει τη δημοκρατία τόσο καλά όσο και το πού πέφτουν η Συρία και το Ιράκ στον χάρτη (δεν ήταν σίγουρος για το ποια χώρα βομβαρδίστηκε ύστερα από εντολή του).

Οι καλοπροαίρετοι θα αναρωτηθούν γιατί δεν εφαρμόζει την ίδια πολιτική με την Κίνα. Και εκεί δεν γίνονται εκλογές κατά το μοντέλο της Δύσης και εκεί υπάρχουν πολιτικοί κρατούμενοι και εκεί τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι είδος εν ανεπαρκεία.

Γιατί δεν λέει τα ίδια για τη Σαουδική Αραβία; Η χώρα διοικείται από ελέω Αλλάχ μοναρχία, η οποία δεν σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν κάνει εκλογές και κατηγορείται για διασυνδέσεις με τρομοκρατικές ομάδες.

Η απάντηση είναι απλή. Η Κίνα είναι μεγάλη χώρα, ισχυρή οικονομική δύναμη, καπιταλιστική εδώ και χρόνια, με υπολογίσιμο στρατιωτικό εκτόπισμα, κατέχει μεγάλο μέρος του αμερικανικού χρέους και έχει τη δυνατότητα να απαντήσει με σκληρό τρόπο στις πιέσεις, αν αυτές ξεπεράσουν τα όρια ανοχής της.

Η Σαουδική Αραβία είναι παραδοσιακός σύμμαχος των ΗΠΑ, έχει πολύ πετρέλαιο, είναι σε ανειρήνευτη σύγκρουση με το Ιράν (τον αντίπαλο των ΗΠΑ στην περιοχή) και, το κυριότερο, είναι ένας από τους βασικούς πελάτες τους στην αγορά των οπλικών συστημάτων (ξοδεύει δισεκατομμύρια δολάρια), κάτι που εκτιμούν ιδιαιτέρως το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα και οι χρηματοπιστωτικές ελίτ που κάνουν κουμάντο στην Ουάσινγκτον.

Πώς είπατε; Καπιταλισμός και δημοκρατία πρέπει να πορεύονται αγκαζέ; Αστεία υπόθεση. Αυτό συμβαίνει μόνο στα εγχειρίδια των απολογητών του συστήματος. Στην πράξη ο καπιταλισμός πηγαίνει και με δικτατορίες και με ολοκληρωτικά καθεστώτα και με σκοταδιστικές μοναρχίες. Ας πάμε στα δικά μας, τα ευρωπαϊκά.

Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Β. Σόιμπλε και οι σύμμαχοί του μας έχουν γανώσει τα αυτιά με τους κανόνες. Πρέπει να τους σεβόμαστε, να τους τηρούμε με θρησκευτική ευλάβεια και να αντιμετωπίζουμε με αποφασιστικότητα κάθε εκμαυλιστικό πειρασμό που μας προτρέπει να τους αλλάξουμε. Αποδίδουν-δεν αποδίδουν, δεν έχει καμιά σημασία.

Ας λένε διάφοροι και μάλιστα σοβαροί ότι όταν μεταβάλλονται οι συνθήκες πρέπει να τροποποιούνται και οι κανόνες, αλλιώς η πραγματικότητα θα τους σαρώσει. Για τους άκαμπτους στοχαστές της Δεξιάς και τους τεχνοκράτες του συστήματος, αυτό είναι το δηλητηριώδες αφήγημα των λαϊκιστών. Η γνωστή καραμέλα δηλαδή. Οπως σημειώνει ο Εντσο Τραβέρσο, «έχουμε να κάνουμε με μια αντίληψη που προϋποθέτει τον νεοφιλελευθερισμό σαν κανόνα και όλα τα είδη της κριτικής ή της εναντίωσης προς αυτόν ονομάζονται αυτόματα λαϊκιστικά» («Εποχή», 25-6-2017).

Αφού λοιπόν βάλαμε την υπογραφή μας, οφείλουμε να την τιμήσουμε. Πάντοτε; Και σε όλες τις περιπτώσεις; Ναι, θα περιμένατε να ακούσετε απ’ εκείνον που υποδύεται τον ογκόλιθο της συνέπειας. Και αυτό υποστηρίζει δημοσίως. Ομως μην ξεγελιέστε. Λέει ψέματα. Και για τον Σόιμπλε οι συμφωνίες και οι κανόνες δεν έχουν σιδερένια δομή.

Η πειθαρχία απέναντι σε όσα επιτάσσουν είναι ελαστική. Εξαρτάται από τον δράστη. Αυτός που μας κουνάει συνεχώς το δάχτυλο γιατί δεν υλοποιούμε με τη δέουσα ταχύτητα και την πρέπουσα σοβαρότητα τις συμφωνίες κάνει γαργάρα την παραβίαση από τη Γαλλία του κανόνα για τα ελλείμματα.

Κάνει γαργάρα την παραβίαση από την Ιταλία του κανόνα για το χρέος. Εκανε γαργάρα τη διάσωση ιταλικών τραπεζών με χρήματα των Ιταλών φορολογουμένων. Κάνει πώς δεν ακούει τις κριτικές προς τη χώρα του επειδή παραβιάζει τον κανόνα για τα εμπορικά πλεονάσματα. Κοροϊδεύει το κοινοβούλιό του στο θέμα του ΔΝΤ.

Υποσχέθηκε ότι το Ταμείο θα συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα με χρήματα και δεν βγάζει κιχ όταν το Ταμείο αποφασίζει να συμμετάσχει χωρίς χρήματα επειδή διαφωνεί με την άποψή του για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Η χώρα του κάνει γαργάρα την ωμή παραβίαση των συμφωνιών της Ευρωπαϊκής Ενωσης από Πολωνία και Ουγγαρία στο προσφυγικό ζήτημα.

Ζητάει από τα μέλη της ευρωζώνης να μην τον ενοχλούν γιατί έχει εκλογές στη χώρα του, αλλά όταν το ίδιο επιχείρημα επικαλούνται κυβερνήσεις μικρομεσαίων χωρών σηκώνει αδιάφορα τους ώμους του.

Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ