Ο συνταγματολόγος Απόστολος Παπατόλιας στην κριτική που έγραψε στην «Εφημερίδα των Συντακτών» (13-5-2017) για το βιβλίο του Γιώργου Σωτηρέλη «Ποια Αριστερά;» (εκδόσεις Πόλις) αναφέρει ότι το εγχείρημα του συγγραφέα τού θυμίζει το λογοπαίγνιο του Γούντι Αλεν: «έχω την απάντηση, έχει κανείς την ερώτηση;» Ποια είναι, λοιπόν, η απάντηση που δίνει ο Σωτηρέλης στο ερώτημα «Ποια Αριστερά;». Θα συμφωνήσω, χωρίς δεύτερη σκέψη, με τα τρία συμπεράσματά του.

Πρώτον, ότι «απαιτείται συνολική αντιπαράθεση με τις σειρήνες του μεταμοντέρνου ιδεολογικού σχετικισμού που προτρέπουν για την εγκατάλειψη των διαχωριστικών γραμμών».

Δεύτερον, ότι «η αντίθεση Αριστερά – Δεξιά εξακολουθεί να έχει ισχυρό συμβολικό αλλά και ουσιαστικό φορτίο καθώς η συζήτηση για αρχές και αξίες δεν είναι ξεπερασμένη». Τρίτον, ότι «η Αριστερά διατηρεί ακέραιη τη σημασία της ως δύναμη αμφισβήτησης και ελπίδας για ένα καλύτερο αύριο». Κάποιοι θα πουν ότι ο Σωτηρέλης παραβιάζει ανοιχτές πόρτες προτάσσοντας τα αυτονόητα.

Κι όμως, δεν είναι έτσι. Αυτά που φαντάζουν αυτονόητα σε όσους κινούνται στον χώρο της Αριστεράς, δεν είναι για αρκετούς άλλους. Το ότι δεν υπάρχουν σήμερα οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς και ότι στις σύγχρονες κοινωνίες άλλη είναι η βασική αντίθεση, δεν το λένε μόνο η συντηρητική παράταξη και το Κέντρο.

Το λέει και ένα κομμάτι της σοσιαλδημοκρατίας, προφανώς για να δικαιολογήσει τόσο τη συνθηκολόγησή του με τον νεοφιλελευθερισμό όσο και τη συμμετοχή του σε κυβερνήσεις μεγάλου συνασπισμού με τα κόμματα της Δεξιάς σχεδόν πάντα με την ιδιότητα του φτωχού συγγενή.

Στο ερώτημα ποιες πολιτικές δυνάμεις είναι συμβατές με το απελευθερωτικό πρόταγμα της Αριστεράς, ο Σωτηρέλης απαντά: «Η σοσιαλδημοκρατία, ο ευρωκομμουνισμός και η πολιτική οικολογία». Σε γενικές γραμμές μπορεί αυτό να ισχύει, αν και οι κατηγοριοποιήσεις τέτοιου τύπου είναι σχηματικές.

Κατά τη γνώμη μου, στη Νέα Πλουραλιστική Αριστερά, όπως την εννοεί ο συγγραφέας, δεν ανήκει και ένα σημαντικό τμήμα της σοσιαλδημοκρατίας. Και μιλάω για τις ηγετικές ομάδες, για τις δεξιές πτέρυγες των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων, οι οποίες, παρά το γεγονός ότι είναι υπεύθυνες για την καταρράκωση της αξιοπιστίας της σοσιαλδημοκρατίας, εξακολουθούν να πιστεύουν ότι δεν αρμένισαν στραβά, αλλά ότι ο γιαλός ήταν στραβός.

Δυστυχώς, στα περισσότερα ευρωπαϊκά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα αυτές οι πτέρυγες συνεχίζουν να κινούν τα νήματα. Επιμένουν ότι προνομιακός συνομιλητής είναι η Δεξιά και αντιστέκονται σθεναρά κάθε φορά που απειλείται η πρωτοκαθεδρία τους από στελέχη που θεωρούν ότι η σοσιαλδημοκρατία πρέπει να ανοίξει έναν ουσιαστικό διάλογο με τη ριζοσπαστική Αριστερά στην προοπτική της συνεργασίας. Είδαμε τι έγινε στη Γαλλία.

Ο Μπενουά Αμόν, αν και κέρδισε καθαρά και άνετα τις εσωκομματικές εκλογές για το προεδρικό χρίσμα, χλευάστηκε ως ουτοπιστής και υπονομεύτηκε με χυδαίο τρόπο από τους βαρόνους, μηδέ του απερχόμενου προέδρου εξαιρουμένου. Το κόμμα παραπαίει και τα πρωτοκλασάτα στελέχη σπεύδουν να πλαισιώσουν το νεοπαγές συμπίλημα του Μακρόν για να επιβιώσουν.

Στη Βρετανία, οι οπαδοί του Μπλερ, ο οποίος απειλεί ότι θα επιστρέψει στη μαχόμενη πολιτική, πολεμούν συστηματικά τον Κόρμπιν αν και ηττήθηκαν δύο φορές στις εσωκομματικές αναμετρήσεις. Στην Ισπανία, η παλιά και αμαρτωλή φρουρά με επικεφαλής τον πρώην πρωθυπουργό Φελίπε Γκονζάλεθ περιμένει στη γωνία τον γραμματέα Σάντσεθ και δεν θα διστάσει να διασπάσει το κόμμα αν ο Σάντσεθ επιχειρήσει να συνεργαστεί με τους Podemos.

Το μεγαλύτερο και αρχαιότερο κόμμα της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, το SPD, αδυνατεί παρά την αλλαγή ηγεσίας να κερδίσει το χαμένο έδαφος. Αν και η συγκατοίκηση με τους Χριστιανοδημοκράτες το έχει βλάψει, κλίνει ξανά προς την εκδοχή του μεγάλου συνασπισμού παρά προς την εκδοχή της συμπόρευσης με την Αριστερά και την Οικολογία.

Η δεξιά σοσιαλδημοκρατία έχει απομακρυνθεί οριστικά και αμετάκλητα από τις παραδοσιακές αξίες του ιστορικού ρεύματος, δεν υπερασπίζεται το κοινωνικό κράτος, αδιαφορεί για τα εργασιακά δικαιώματα, έχει εγκαταλείψει τον στόχο για τον εξανθρωπισμό του καπιταλισμού, έχει κανιβαλίσει την ιδέα της μεταρρύθμισης, μισεί τη ριζοσπαστική Αριστερά και βολεύεται στον ρόλο της τσόντας της συντηρητικής παράταξης. Αιχμάλωτη πολιτικά (με τη θέλησή της), μεταλλαγμένη ιδεολογικά (χωρίς αντίσταση) και σε πολλές περιπτώσεις διεφθαρμένη.

Εξαίρεση στον κανόνα της πολυδιάσπασης και των μικρών εμφυλίων αποτελεί η Πορτογαλία. Η συμμαχία σοσιαλιστών-κομμουνιστών-ριζοσπαστών (Μπλόκο), παρά τη δυσφορία που προκάλεσε στις Βρυξέλλες, το Βερολίνο και στις εγχώριες οικονομικές και πολιτικές ελίτ, για την ώρα αντέχει. Το συγκεκριμένο μοντέλο πρέπει να αξιολογηθεί και από τα δικά μας κόμματα.

Αν το μπορούν εκεί, γιατί όχι κι εδώ. Οι συνθήκες δεν είναι πολύ διαφορετικές. Τα κόμματά μας όμως είναι σε άλλο κλίμα. Το ΚΚΕ αυτοεξαιρείται και καταγγέλλει. Το ΠΑΣΟΚ υποφέρει από το «ναρκισσιστικό τραύμα» και θέλει να ταπεινωθεί ο ΣΥΡΙΖΑ γιατί του λεηλάτησε το ακροατήριο, και ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζει συμπτώματα αλαζονείας.

ΥΓ.: Ενδιαφέροντα πράγματα γίνονται στη Λ. Αμερική εδώ και αρκετά χρόνια. Μερικά αξίζει να μελετηθούν από την ευρωπαϊκή Αριστερά· κάποια είναι παραδείγματα προς αποφυγήν.

Απόσπασμα από την παρέμβαση στην παρουσίαση του βιβλίου του Γ. Σωτηρέλη.

Πηγή: ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ