Του Τάσου Παππά

Νέα σύγκρουση στον ορίζοντα και ακόμη μια φορά το αντικείμενο θα είναι το περιεχόμενο του μαθήματος της Ιστορίας. Ο εγκαλούμενος από κόμματα της αντιπολίτευσης και τα μέσα ενημέρωσης που έχουν αναλάβει εργολαβικά να προστατεύσουν το εθνικό φρόνημα των μαθητών είναι ο καθηγητής Πολυμέρης Βόγλης, σύμβουλος του υπουργού Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου.

Ο κ. Βόγλης κατηγορείται κυρίως για τις απόψεις που έχει διατυπώσει σε άλλα βιβλία του για κρίσιμες περιόδους της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Η τομεάρχης Παιδείας της Ν.Δ., Νίκη Κεραμέως, καλεί την ηγεσία του υπουργείου «να αποδείξει έμπρακτα ότι δεν ενστερνίζεται απόψεις που συγκρούονται με την ιστορική αλήθεια». Δεν διευκρινίζει ποιες είναι οι επίμαχες απόψεις ωστόσο και έτσι διαπράττει σφάλμα. Αλλο τα γεγονότα και άλλο οι απόψεις επί των γεγονότων.

Τα γεγονότα είναι πεισματάρικα, οι απόψεις επ’ αυτών είναι ανοιχτές στην κριτική, μπορεί να αναθεωρηθούν, με μια λέξη είναι μαχητές. Στοιχειώδες. Στο ίδιο μήκος κύματος (δυστυχώς) και ο υπεύθυνος ΚΤΕ Παιδείας της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, Δ. Κωνσταντόπουλος: «Τέτοιες απόψεις για ζητήματα που έχουν καταγραφεί και αποτελούν γεγονότα που δεν αμφισβητούνται είναι απαράδεκτες».

Ούτε το στέλεχος της Δημοκρατικής Συμπαράταξης μας λέει ποιες είναι οι απόψεις που αμφισβητούν τα γεγονότα. Στα ΜΜΕ όμως που έχουν «σηκώσει» το θέμα φιλοξενούνται αποσπάσματα από το τελευταίο βιβλίο του Π. Βόγλη «Η αδύνατη επανάσταση» (Αλεξάνδρεια) που αναφέρονται στον Εμφύλιο. Να δούμε συνοπτικά για ποιες θέσεις του ο συγγραφέας είναι τουλάχιστον ύποπτος και οφείλει ο υπουργός να τον επαναφέρει στην τάξη:

«Το εαμικό κίνημα ριζοσπαστικοποίησε την ελληνική κοινωνία, είχε δημιουργήσει δυναμική κοινωνικής επανάστασης. Αυτή η δυναμική μετασχηματίστηκε σε ολομέτωπη στρατιωτική και πολιτική σύγκρουση κατά τον εμφύλιο».

– Δύσκολα θα μπορούσε κάποιος να διαφωνήσει μ’ αυτήν την αντίληψη. Ακόμη και οι εκπρόσωποι της αναθεωρητικής σχολής υποστηρίζουν ότι ο πραγματικός στόχος του ΚΚΕ μέσω της δημιουργίας του ΕΑΜ ήταν η ανατροπή του παλιού καθεστώτος, στρατηγική που υπηρέτησε με συνέπεια κατά τη διάρκεια της Κατοχής, εύγλωττο δείγμα της οποίας ήταν η εξουδετέρωση των άλλων οργανώσεων αντίστασης. Αυτός ήταν, όπως ισχυρίζονται, ο πρώτος γύρος του Εμφυλίου. Το εναρκτήριο λάκτισμα.

«Ο ελληνικός εμφύλιος ήταν μια επανάσταση, η μοναδική στην Ελλάδα του 20ού αιώνα, έστω και αν έτσι όπως εξελίχθηκε, δεν θα μπορούσε να αποβεί νικηφόρα».

– Αλήθεια, ήταν κάτι διαφορετικό ο Εμφύλιος; Το διακύβευμα της σύγκρουσης δεν ήταν το μοντέλο κοινωνικής οργάνωσης; Η πρόθεση του ΚΚΕ δεν ήταν η εγκαθίδρυση του σοσιαλισμού; Η επιδίωξη των αντιπάλων του δεν ήταν η πάση θυσία διατήρηση του αστικού καθεστώτος;

Η εμπλοκή των Βρετανών στην αρχή και των Αμερικανών στη συνέχεια, όπως και η βοήθεια (αναιμική πάντως) που πήρε το ΚΚΕ από τις φίλιες χώρες (Γιουγκοσλαβία, Τσεχοσλοβακία, ΕΣΣΔ) δεν εντάσσονταν στο σχήμα του Ψυχρού Πολέμου που τότε έκανε τα πρώτα βήματά του;

«Τα Δεκεμβριανά ως επαναστατική στιγμή θα στοιχειώνουν το φαντασιακό του αστικού κόσμου. Η Ελλάδα ήταν μια χώρα χωρίς παρελθόν κοινωνικών επαναστάσεων και ο κίνδυνος του κομμουνισμού είχε διογκωθεί τεχνητά στην προπολεμική περίοδο».

– Ο κομμουνιστικός κίνδυνος ήταν για τους φασίστες, τους ναζιστές, τους εθνικιστές, τους αστούς και τους δωσίλογους το βασικό επιχείρημα για να δικαιολογήσουν τις πράξεις τους. Σ’ ένα βιβλίο του (όχι πολύ γνωστό) ο Αρθουρ Κέσλερ -γραμμένο το 1941, με τον τίτλο «Ο βούρκος της γης» (εκδόσεις Χατζηνικολή)- αναφέρει: «Ο γερο-στρατάρχης (σ.σ. ο Πετέν) είχε θανάσιμο φόβο μήπως ξεσπάσει επανάσταση.

Ακούγοντας το γαλλικό ραδιόφωνο, μιλώντας με ανθρώπους που συναντούσες στην κρίσιμη αυτή περίοδο (σ.σ. της συνθηκολόγησης της Γαλλίας) ένιωθες το οδυνηρό συναίσθημα κάποιου πράγματος που ξανάδες: την πυρκαγιά στο Ράιχσταγκ και το πραξικόπημα του Χίτλερ για να πνιγεί στη γένεσή της η επερχόμενη κομμουνιστική επανάσταση, το ίδιο πρόσχημα που επικαλέστηκε ο στρατηγός Μεταξάς για να επιβάλει τη δικτατορία του στην Ελλάδα και που επικαλέστηκαν οι στασιαστές στρατηγοί στην Ισπανία».

Και ο μεγάλος συγγραφέας καταλήγει με ένα πικρόχολο σχόλιο (είχε προηγηθεί η ρήξη του με τον σταλινισμό): «Η δράση των κομμουνιστικών κομμάτων στην Ευρώπη, με όλο τον επαναστατικό της θόρυβο, φαίνεται πως το μόνο που είχε κατορθώσει ήταν να επωάσει φασιστικά πραξικοπήματα».

Αλλά, για να μην ξεχνιόμαστε, τον κομμουνιστικό κίνδυνο επικαλούνταν συνεχώς σχεδόν όλες οι μετεμφυλιακές κυβερνήσεις κι ας ήταν το ΚΚΕ στην παρανομία και τα στελέχη και οι οπαδοί του στις φυλακές και τις εξορίες. Με τον φόβο του λαϊκού μετώπου (Ενωση Κέντρου-ΕΔΑ) ζούσε η Δεξιά τη δεκαετία του ’60 κι ας ήταν αρχηγός του Κέντρου ο πρύτανης του αντικομμουνισμού.

Τον κομμουνιστικό κίνδυνο επικαλέστηκαν και οι συνταγματάρχες για να «νομιμοποιήσουν» το πραξικόπημά τους. Για το ενδεχόμενο να αξιοποιήσουν οι κομμουνιστές την αντίσταση κατά της δικτατορίας έκαναν λόγο ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Κωνσταντίνος Τσάτσος στην αλληλογραφία που είχαν μέσα στην επταετία και γι’ αυτό απέφυγαν να συντάξουν έστω και μία δήλωση εναντίον της χούντας (βλέπε το αποκαλυπτικό πόνημα του Δημήτρη Ψαρρά «Το μυστικό του Εθνάρχη», που μοιράστηκε από την «Εφ.Συν.», 28-4-2017).

Γεγονότα είναι κι αυτά. Οπωσδήποτε, ενοχλητικά για κάποιους.