Η διατήρηση της νεότητας και η επιμήκυνση της ζωής είναι βασικά ζητούμενα της ανθρωπότητας από τα αρχαία χρόνια. Ο άνθρωπος ανέκαθεν επιστρατεύοντας την φιλοσοφία, την θρησκεία και την επιστήμη προσπαθούσε να εξηγήσει και να αποτρέψει την γήρανση. Στις ημέρες μας η επιστημονική έρευνα κατάφερε να διερευνήσει και να προσφέρει γνώση για το φαινόμενο του γήρατος.

Η γήρανση είναι μια πολυπαραγοντική μη αναστρέψιμη διαδικασία συνεχούς βιολογικής μεταβολής που συνοδεύεται με γενική εκφύλιση των ιστών και των οργάνων. Είναι αποτέλεσμα πολλών αλληλοεπηρεαζόμενων αιτιών. Οι μηχανισμοί που εμπλέκονται είναι οι βλάβες από ελεύθερες ρίζες, οι μεταβολές στο DNA και στα χρωμοσώματα. Το γήρας αντικατοπτρίζει μη αναστρέψιμες προοδευτικές μεταβολές στην μορφή και λειτουργία των κυττάρων, των οργάνων και κατά συνέπεια ολόκληρου του οργανισμού.

Ο ρυθμός γήρανσης ποικίλει από άτομο σε άτομο που καθορίζεται πρώτα από όλα από την γενετική προδιάθεση και κατά δεύτερο λόγο από περιβαλλοντικούς παράγοντες. Η συσσωρευμένη δημιουργία βλαβών στον οργανισμό οδηγεί σε ασθένειες με προοδευτική απώλεια ενέργειας.

Ο τρόπος ζωής, το περιβάλλον αι η έκθεση σε διάφορους παράγοντες επηρεάζουν την γήρανση. Μια από τις σημαντικές προληπτικές μεθόδους αντιγήρανσης είναι η σωστή και ισορροπημένη διατροφή. Η υγιεινή διατροφή αναζωογονεί τον οργανισμό προσφέροντάς του τα κατάλληλα θρεπτικά στοιχεία ώστε να λειτουργεί με το βέλτιστο τρόπο. Οι διάφορες ευεργετικές ουσίες που λαμβάνουμε μέσω της τροφής και των συμπληρωμάτων δίνουν την ικανότητα στο σώμα να ανανεώσει τις διάφορες δομές του οι οποίες έχουν υποστεί βλάβες και να τις αντικαταστήσει με νέες υγιείς.

Σύμφωνα με τις νέες μελέτες ο διατροφικός θερμιδικός περιορισμός (calorie restriction, CR) είναι η αποτελεσματικότερη μέθοδος επιβράδυνσης του γήρατος αποτρέποντας ασθένειες και αυξάνοντας την επιμήκυνση της ζωής. Ορίζεται ως η μείωση της θερμιδικής λήψης διατηρώντας την πρόσληψη των απαραίτητων διατροφικών συστατικών. Έχει αποδειχθεί ότι κάτι τέτοιο βοηθεί στην αυξημένη αντίσταση στο οξειδωτικό στρές, ανεβαζει την επιδιόρθωση των βλαβών του DNA, μειώνει τα επίπεδα των οξειδωτικών πρωτεϊνών, βελτιώνει την ομοιόσταση της γλυκόζης και την δράσης της ινσουλίνης, μειώνει ασθένειες και αποτρέπει την αποδόμηση των πρωτεϊνών.

Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες μελετούν ουσίες που μιμούντα τις βιολογικές επιδράσεις του διατροφικού θερμιδικού περιορισμού ( caloric restriction mimetics).Το αντιδιαβητικό φάρμακο μετφορμίνη έχει μελετηθεί για την επιρροή του σε διάφορες βιολογικές διαδικασίες της γήρανσης. Ελέγχει δράσεις της γλυκόζης, ρυθμίζει την δράση της ινσουλίνης, μειώνει τον κυτταρικό θάνατο αυξάνοντας την μακροζωϊα. Άλλες ουσίες που μελετήθηκαν είναι οι φυτικές πολυφαινόλες, όπως η ρεσβερατρόλη που υπάρχει στο κόκκινο κρασί. Είναι αποδεδειγμένο χάρη στην αντιοξειδωτική δράη των πολυφαινόλων ότι προλαμβάνουν τις καρδιαγγειακές παθήσεις τον καρκίνο και είναι νευροπροστατευτικές.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΦΥΤΟΧΗΜΙΚΩΝ

Οι φυτοχημικές ενώσεις που περιέχονται στα φρούτα, τα λαχανικά (δηλαδή στα λειτουργικά – φαρμακευτικά τρόφιμα), στα βότανα και στα συμπληρώματα διατροφής, είναι γνωστές για τις ευεργετικές δράσεις τους για την υγεία και για το ρόλο τους στην πρόληψη ασθενειών. Θεωρείται ότι εμποδίζουν τις κυτταρικές αλλαγές σχετιζόμενες με την ηλικία και αυξάνουν το προσδόκιμο ζωής. Οι ντομάτες και τα προϊόντα τους είναι συνδεδεμένες με μικρότερο ρίσκο καρκίνο και καρδιαγγειακών νόσων. Το λυκοπένιο της ντομάτας έχει αντιοξειδωτικές δράσεις και έχει σημαντικό ρόλο στην ρύθμιση της κυτταρικής επικοινωνίας και των ορμονικών και ανοσολογικών αλλαγών.

Οι ανθοκυανινές των μπλέ μούρων (blue berries) είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά που στηρίζουν την υγεία του συνδετικού ιστού, των τριχοειδών αγγειών και βελτιώνουν την ροή του αίματος. Τα κουκούτσια από τα σταφύλια (grape seed) περιέχουν την πυκνογενόλη και παρόμοιες ουσίες γνωστές και ως βιταμίνες Ρ (Permeability) γιατί βελτιώνουν την διαπερατότητα των τοιχωμάτων των αγγείων έχοντας αντιοξειδωτική δράση μειώνοντας παράλληλα την γλυκαιμία και τις επιπλοκές του διαβήτη. Τα μήλα ασκούν την ευεργητική τους δράση εξουδετερώνοντας τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου. Οι ερευνητές θεωρούν ότι οι πολυφαινόλες στα μήλα και στα μούρα μειώνουν το οξειδωτικό στρές και την φλεγμονή. Το ρόδι επίσης έχει αντιοξειδωτική δράση. Ομοίως και η ελιά.

Το εκχύλισμα του βοτάνου Ginkgo biloba θεωρείται ότι έχει πολύ δυνατή αντιοξειδωτική δράση προστατεύοντας από τις βλάβες των ελεύθερων ριζών. Το τζίνσεγκ (ginseng) είναι από τα πιο γνωστά βότανα με αντιγηραντική δράση έχοντας πολλαπλές ευεργετικές δράσεις όπως τονωτική, ανοσορυθμιστική, αντικαρκινική και αντιγηραντική.

Άλλη κατηγορία φυτοχημικών είναι τα φυτοοιστρογόνα: Έχουν επιλεκτική δράση ανάλογα με τον ιστό και η δράση τους βοηθάει σε καρκίνους που είναι συνδεδεμένοι με ορμόνες. Οι ισοφλαβόνες σόγιας είναι ένα παράδειγμα τέτοιων ουσιών. Το πράσινο τσάι επίσης περιέχει κατεχίνες που είναι αντιοξειδωτικές. Το σκόρδο επίσης έχει αντιοξειδωτική δράση βελτιώοντας της καρδιοαγγειακή λειτουργία. Τέλος ο κουρκουμάς έχει αντικαρκινικές και αντιβακτηριακές δράσεις πέρα από την αντιοξειδωτική του ικανότητα. Επί πλέον βοηθεί ως αντιγηραντικό μέσο στον εγκέφαλο.

ΜΙΚΡΟΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ

Το ρίσκο των εκφυλιστικών ασθενειών με την έλευση της γήρανσης όπως ο καρκίνος, η άνοια η ανοσολογική δυσλειτουργία έχει αναφερθεί από πολλές μελέτες ότι μειώνεται με την κατάλληλη λήψη μικροδιατροφικών από την διατροφή ή συμπηκνωμένων σε συμπληρώματα.

Το συνένζυμο Q10 είναι σημαντικό συστατικό των μιτοχονδρίων όπου παράγεται η κυτταρική ενέργεια (ΑΤΡ, το ενεργιακό νόμισμα του κυττάρου). Σε μεγάλες ηλικίες υπάρχει έλλειψη συνενζύμου Q10 και δυσλειτουργίες των μιτοχονδρίων και μειωμένη παραγωγή ενέργειας. Κάτι τέτοιο συνεπάγεται με την θεώρηση ότι το συνένζυμο Q10 είναι από τα πιο σημαντικά θρεπτικά συστατικά σε ανθρώπους άνω των 30. Το acetyl-L- carnitine μπορεί να προλάβει την έκπτωση της λειτουργίας των μιτοχονδρίων. Μαζί με το λιποϊκό οξύ λειτουργούν συνεργικά και επιδιορθώνουν την λειτουργία των μιτοχονδρίων και αυξάνουν τις νοητικές ικανότητες. Μπορούν έτσι να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της νόσου του Αλτσχάιμερ και του Πάρκισον, αλλά και στην αντιμετώπιση έλλειψης προσοχής – συγκέντρωσης σε παιδιά και ενήλικους.

ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ

Η βιταμίνη Α είναι σημαντική για την καλή όραση, την κυτταρική διαφοροποίηση, την καλή ανοσολογική λειτουργία και την γονιδιακή έκφραση. Η βιταμίνη C είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό, βοηθεί στην μείωση το ρίσκου του καρκίνου εμποδίζοντας τον σχηματισμό των νιτροσαμινών. Η βιταμίνη Ε είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό που καταπολεμά την κυτταρική γήρανση προστατεύοντας τις μεβράνες του κυττάρου. Θεωρείται από τις πο δυνατές και αποτελεσματικές ουσίες για την αντιμετώπιση της γήρανσης του δέρματος. Η βιταμίνη D παίζει σημαντικό ρόλο στην ρύθμιση της οστικής μάζας και της γονιδιακής έκφρασης.

ΜΕΤΑΛΛΑ ΚΑΙ ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ο ψευδάργυρος είναι βασικό ιχνοστοιχείο για την άμυνα του οργανισμού. Τα συμπληρώματά του προσφέρουν οφέλη για τη λειτουργία των ανοσολογικών κυττάρων, την δραστηριότητα των πρωτεϊνών του στρές, για τα αντιοξειδωτικά ένζυμα που βοηθούν στην γονιδιακή ακεραιότητα και σταθερότητα. Το ασβέστιο από την άλλη είναι συνδεδεμένο με μικρότερο ρίσκο και πρόληψη πολλών χρόνιων ασθενειών όπως η οστεοπόρωση, ο καρκίνος του εντέρου και η υπέρταση. Το σελήνιο είναι απαραίτητο για την άμυνα ενάντια της τοξικότητας των ελευθέρων ριζών, για τη ρύθμιση της οξειδο-αναγωγικής κατάστασης των κυττάρων και της ομαλοποίησης του μεταβολισμού των ορμονών του θυροειδή. Η έλλειψη μαγνησίου είναι συνδεδεμένη με καρκίνο υπέρταση, οστεοπόρωση, διαβήτη.

ΑΜΙΝΟΞΕΑ ΚΑΙ ΠΕΠΤΙΔΙΑ

Τα αμινοξέα είναι απαραίτητα για την υγεία και για την καθυστέρηση της γήρανσης. Η αργινίνη είναι από τα πο γνωστά αμινοξέα που έχουν αντιγηραντικα οφέλη. Επίσης έχουν ευεργετική δράση στην πρόληψη και αντιμετώπιση καρδιαγγειακών ασθενειών αυξάνοντας τα επίπεδα του οξειδίου του αξώτου βελτιώνοντας την κυκλοφορία του αίματος. Η γήρανση είναι συνδεδεμένη με την μείωση της παραγωγής της αυξητικής ορμόνης που οδηγεί σε μείωση της μυϊκής μάζας και μικρού ρυθμού δερματικής ανάπτυξης που οδηγεί σε λεπτό και λιγότερο ελαστικό δέρμα. Η αργινίνη έχει αποδειχθεί ότι διεγείρει την έκκριση της αυξητικής ορμόνης. Η γλουταμίνη αυξάνει την εγκεφαλική λειτουργία παρέχοντας τα δομικά συστατικά για τον σχηματισμό νευροδιαβιβαστών. Η Ν-ακετυλο-κυστεϊνη είναι αντιοξειδωτικό και καταπολεμάει τις αναπνευστικές και νευροεκφυλιστικές διαταραχές. Η λυσίνη και η προλίνη βοηθούν στην σύνθεση του κολλαγόνου. Βοηθώντας στην δερματική αναδόμηση στην ενδυνάμωση του μυοκαρδίου, των αρθρώσεων και του τένωντα και λειτουργεί συνεργικά με την βιταμίνη C για την κατασκευή του συνδετικού ιστού.

Η γλουταθειόνη βοηθάει ως αντιγηραντικό μέσο μειώνοντας τους βιοχημικούς μεσολαβητές της γήρανσης και προστατεύει την μιτοχονδριακή λειτουργία.

Η μακροζωία είναι συνάρτηση του σωστού τρόπου ζωής. Η γήρανση είναι αναπόφευκτη και ο στόχος της αντιγήρανσης είναι να μειωθούν οι πιθανότητες της ανικανότητας, των χρόνιων ασθενειών και του προώρου θανάτου. Η διατροφική βελτίωση, η λήψη συμπληρωμάτων διατροφής είναι η πιο σημαντική παράμετρος για την καθυστέρηση της γήρανσης. Τα συμπληρώματα διατροφής προσφέρουν το κατάλληλο θρεπτικό υπόστρωμα με ισορροπημένο προφίλ μικροθρεπτικών, φυτοχημικών και άλλων θρεπτικών συστατικών για την ενίσχυση και την υγεία του οργανισμού επιβραδύνοντας τις βιοχημικές και φυσιολογικές διαδικασίες της γήρανσης.

Χρήστος Χαλίτσιος

Φαρμακοποιός

Κιλκίς

Tweet