Τοποθέτηση για το πλαίσιο μιας αποδοτικής διασυνοριακής συνεργασίας, έκανε ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Κιλκίς, Παύλος Τονικίδης, στην εκδήλωση money show, που πραγματοποιήθηκε στις 17 – 21 Μαΐου, στο Hyatt της Θεσσαλονίκης, από το Ελληνοϊταλικό Εμπορικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης και η Excess Advertising.

Στο επίκεντρο των 100 περίπου εκδηλώσεων που πραγματοποιήθηκαν με την συμμετοχή παραγωγικών φορέων, πολιτικών προσώπων και επιχειρηματιών, βρέθηκαν η βιομηχανία, το εμπόριο, ο τουρισμός και οι επενδύσεις, δηλαδή οι τομείς που  συμβάλλουν σημαντικά στην αλλαγή σελίδας για την ελληνική οικονομία.

Στην εισήγηση του ο κ. Τονικίδης προσπάθησε να απαντήσει στο ερώτημα, γιατί η γνώση χρειάζεται τη διοίκηση και η οικονομία την κοινωνία των πολιτών, τονίζοντας ιδιαίτερα ότι η εμπειρική παρατήρηση των πραγμάτων δείχνει πως στην χώρα μας η διαρκής συνεργασία των φορέων είτε ως σύνολο είτε μεμονωμένα είναι το ζητούμενο.

«Στόχος μας είναι να δημιουργηθούν οι συνθήκες και οι προϋποθέσεις μακροχρόνιων συνεργασιών με θεσμοθετημένη διαδικασία, να αξιοποιήσουμε με υπευθυνότητα την διασυνοριακή συνεργασία προτάσσοντας την περιφερειακή ανάπτυξη μέσα από την αξιοποίηση ευρωπαϊκών κονδυλίων», υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΕΒΕ Κιλκίς.

Η εισήγηση

Ολόκληρη η εισήγηση του κ. Τονικίδη με τίτλο «η Τετραπλή Έλικα στο Πλαίσιο της Εδαφικής – Διασυνοριακής Συνεργασία: Η Περίπτωση του ΕΟΕΣ. H.E.L.I.C.A.S», έχει ως εξής:

«Αγαπητοί φίλοι, 

επιτρέψτε μου πρώτα απ’ όλα να ευχαριστήσω θερμά την Πανελλήνια Ένωση Γενικών Γραμματέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης «Κλεισθένης» και ιδιαίτερα τον Πρόεδρο της κ. Χρηστάκη, καθώς επίσης και το Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών και Σπουδών «Ιωάννης Καποδίστριας», για την πρόσκληση τους στην εξόχως ενδιαφέρουσα σημερινή ημερίδα, της οποίας ο τίτλος και το περιεχόμενο, είναι άκρως επίκαιρα και εξόχως ενδιαφέροντα. 

Αγαπητοί φίλοι,

με τη σύντομη παρέμβαση μου θα επιχειρήσω να απαντήσω στο ερώτημα γιατί η γνώση χρειάζεται τη διοίκηση ή η οικονομία την κοινωνία των πολιτών, ερώτημα του οποίου η απάντηση είναι μεν αυτονόητη αλλά όχι δεδομένη.

Μια εμπειρική παρατήρηση των πραγμάτων καταδεικνύει πως στη χώρα μας, η διαρκής συνεργασία μεταξύ των φορέων της τετραπλής έλικας, είτε ως σύνολο είτε μεμονωμένα, δεν αποτελεί και την πλέον διαδεδομένη πρακτική. 

Είναι αλήθεια πως η συνεργασία, η συλλογικότητα, η αλληλεπίδραση, η ομαδικότητα, δεν αποτελούν εμπεδωμένες έννοιες στην ακολουθητέα πρακτική μας. 

Προφανώς αξίζει να αναφερθώ στη σημασία της θεσμοθετημένης συνεργασίας μεταξύ των φορέων που απαρτίζουν την τετραπλή έλικα, δηλαδή:

• Τη Διοίκηση 

• Την Οικονομία 

• Την Γνώση 

• Την Κοινωνία. 

Η αρμονική συνεργασία στο πλαίσιο μιας νέας ποιότητας των θεσμών, μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία ενός οικοσυστήματος δυναμικών επιχειρήσεων, ορθολογικής αξιοποίησης των συγκριτικών πλεονεκτημάτων, αποτελεσματικότερων δημοτικών επενδύσεων, συναίνεσης και κινητοποίησης του τοπικού δυναμικού. Επιπλέον 

Αντί λοιπόν αυτής της νέας αναγκαίας ποιότητας των θεσμών και της συγκρότησης ενός ευνοϊκότερου περιβάλλοντος για την παραγωγική ανασυγκρότηση, επιδεικνύουμε κατά κανόνα ανούσιους ανταγωνισμούς, αποσπασματικές συνεργασίες, αλληλεπικαλύψεις και κατά συνέπεια χαμηλού βαθμού συντονισμό και αποτελεσματικότητα, απουσία στρατηγικής, συστημισμού και εταιρικής συλλογικής διακυβέρνησης.     

Αντιλαμβάνομαι ότι όλες αυτές οι διαπιστώσεις συνιστούν εμπειρικές παρατηρήσεις και δεν αποτελούν το αποτέλεσμα μιας εμπεριστατωμένης έρευνας. Νομίζω όμως ότι όλοι θα συμφωνήσουμε πως δεν μπορούμε εύκολα να εντοπίσουμε συνεργασίες που να διακρίνονται για το μακροχρόνιο και θεσμοθετημένο χαρακτήρα τους και την εξασφάλιση της ενεργού εμπλοκής όλων των συστατικών μερών της τετραπλής έλικας. 

Μπορούμε πολύ εύκολα να συνεργαζόμαστε στο πλαίσιο των θεσμών που υπηρετούμε. Δείτε για παράδειγμα τις δικτυώσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης, ή τις δραστηριότητες της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητήριων και των Ευρωεπιμελητηρίων, την Ένωση των Οικονομικών Πανεπιστημίων της Ν.Α. Ευρώπης. Πραγματοποιείται μια εξαιρετική δουλειά στο εσωτερικό του κάθε συστατικού μέρους, που προφανώς και αναγκαία και επιθυμητή είναι, αλλά απουσιάζει ένα συγκροτημένο πλαίσιο συνεργασίας όλων των μερών μεταξύ τους. 

Με αυτή τη διαπίστωση ως αρχικό δεδομένο, ξεκινήσαμε τη συζήτηση για τη συγκρότηση ενός θεσμού ικανού να συγκροτήσει το αναγκαίο συνεργατικό πλαίσιο. Ταυτόχρονα όμως θεωρήσαμε πως αυτή η συζήτηση θα είχε μεγαλύτερο ενδιαφέρον εάν πραγματοποιούνταν εντός ενός υπερεθνικού θεσμού, ικανού να ενισχύει ταυτόχρονα την εδαφική συνεργασία στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Με βάση αυτή τη διαπίστωση αποφασίσθηκε η διερεύνηση της δυνατότητας συγκρότησης ενός Ευρωπαϊκού Ομίλου Εδαφικής Συνεργασίας, του οποίου βασικό διαφοροποιό στοιχείο θα αποτελούσε η εκπροσώπηση της τετραπλής έλικας σε αυτόν. 

Δυο αρνητικά και δυο θετικά δεδομένα που συνηγορούσαν στην επιλογή αυτή αποτέλεσαν:

• Η χρόνια υστέρηση των διασυνοριακών περιοχών ως αρνητικό δεδομένο 

• Οι πολιτικές εδαφικής συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως θετικό

• Η απουσία συγκροτημένου θεσμικού περιβάλλοντος συνεργασίας τοπικά ως αρνητικό και

• Η θετική εμπειρία της διασυνοριακής εδαφικής συνεργασίας ως θετική κληρονομιά,  

Θεωρήσαμε λοιπόν πως ο Ευρωπαϊκός Όμιλος Εδαφικής Συνεργασίας μπορεί να αποτελέσει έναν ικανοποιητικό μηχανισμό διασυνοριακής συνεργασίας που εξασφαλίζει:

  τον αναγκαία συστημισμό στη συγκρότηση και ανάπτυξη πολιτικών εδαφικής συνεργασίας και κατά συνέπεια την αναγκαία διάρκεια 

  την αμοιβαιότητα στη βάση της ολιστικότητας στις προσεγγίσεις και κατά συνέπεια την εμπιστοσύνη μεταξύ των φορέων που τον απαρτίζουν

  τον συγκροτημένο σχεδιασμό στη βάση της τετραπλής έλικας και κατά συνέπεια την αποτελεσματικότητα των δράσεων.  

Αναζητώντας το γεωγραφικό πεδίο της συνεργασίας αυτής και μελετώντας το χάρτη της χωροθέτησης των ΕΟΕΣ που έχουν ήδη συσταθεί, διαπιστώσαμε ένα σημαντικό κενό στη Βαλκανική χερσόνησο, σε αντίθεση με τις συγκεντρώσεις που παρατηρούνται σε περιοχές της Ένωσης όπου διαχρονικά υπήρχαν κοινωνικοοικονομικές εξαρτήσεις και κατά συνέπεια μπορούν να εξηγηθούν ιστορικά (οι χώρες του Βίσεγκραντ, της Μπενελούξ, τα σύνορα Γαλλίας – Ισπανίας, τα βόρεια σύνορα Ισπανίας – Πορτογαλίας, κλπ.)  

Από την άλλη πλευρά οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές που συγκροτήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή, του Δούναβη και της Αδριατικής Ιονίου της οποίας είμαστε μέρος της, ενισχύουν τη συνεργασία, ιδίως την εδαφική, μεταξύ των χωρών, σε μια περίοδο όπου ο ευρωσκεπτικισμός   απειλεί ακόμη και την ίδια την υπόσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Με βάση αυτές τις διαπιστώσεις θεωρήσαμε πως γεωγραφική προτεραιότητα της συνεργασίας αυτής θα πρέπει να αποτελέσει η αντιμετώπιση αυτού του κενού, δηλαδή οι Βαλκανικές χώρες αλλά και η Κύπρος, αντλώντας θετικά στοιχεία από τη συνεργασία που αναπτύχθηκε και θα εξελιχθεί στο πλαίσιο του πολυμερούς προγράμματος Balkan Mediterranean.  

Τον Ιούνιο του 2015 μετά από σχετική πρόσκληση του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, μια ομάδα σημαντικών φορέων της Βόρειας Ελλάδας συναντηθήκαμε και αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε την προσπάθεια σύστασης του ΕΛΙΚΑ. 

Σήμερα 18 φορείς και πιο συγκεκριμένα:

• οι Δήμοι Θεσσαλονίκης, Κοζάνης, Πρεσπών, Αμπελοκήπων – Μενεμένης, Κορδελιού Ευόσμου, Νεάπολης – Συκεών, Θέρμης, Σιντικής, Αλεξανδρούπολης, Χαλκηδόνας

• οι Περιφερειακές Ενώσεις Δήμων της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας αντίστοιχα 

• τα Επιμελητήρια Κοζάνης και Κιλκίς του οποίου έχω την εξαιρετική τιμή να ηγούμαι

• το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Αλεξάνδρειο ΤΕΙ και το ΤΕΙ Κεντρικής Μακεδονίας 

• το Πανεπιστήμιο Παγκόσμιας και Εθνικής Οικονομίας της Σόφιας 

είναι ήδη μέλη του ΕΛΙΚΑ.

Δεδομένου περιορισμού που θέτουν οι δύο σχετικοί κανονισμοί αναφορικά με την τυπολογία των φορέων που είναι δυνατό να είναι μέλη των ΕΟΕΣ, οι φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών θα εκπροσωπηθούν στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΛΙΚΑ με δυο μέλη, τα οποία θα εκλεγούν από τη Γενική Συνέλευση μετά από σχετική πρόταση των εκπροσώπων των φορέων που ήδη συμμετέχουν σε αυτόν.  

Ο ΕΟΕΣ θα πραγματοποιήσει την πρώτη καταστατική Γενική Συνέλευση του εντός του Ιουνίου στη Θεσσαλονίκη, όπου αναμένεται να εκλέξει τα όργανα διοίκησης και να καθορίσει το πρόγραμμα δράσης της επόμενης περιόδου. 

Το εγχείρημα έχει ήδη παρουσιαστεί:

• στη Σερβία 

• στην Αλβανία

• την ΠΓΔΜ 

• την Βουλγαρία και 

• την Κύπρο,

όπου αρκετοί φορείς αναμένεται να ενταχθούν στην πρώτη διεύρυνση. 

Αγαπητοί φίλοι, είμαστε πεπεισμένοι πως βρισκόμαστε στην «ασφαλή πλευρά» αναγνωρίζοντας πως, κυρίως, μέσα από τέτοιου τύπου συνεργατικά σχήματα όπου η επιστημονική έρευνα, το επιχειρήν, η διαρκής βελτίωση της διοικητικής ικανότητας, η μέριμνα για το ανθρώπινο δυναμικό και τις δεξιότητες του, ο διαρκής διάλογος με την κοινωνία των πολιτών, μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για την παραγωγική ανασυγκρότηση. 

Μπορούν να συμβάλουν στη δημιουργία μια νέας ποιότητας θεσμών σε υπερεθνικό επίπεδο.   

Σας ευχαριστώ θερμά για την προσοχή σας.»