Καθημερινή μάχη στην Ειδομένη για να περάσουν τα συρματοπλέγματα.

“Εμείς δεν έχουμε μόνον φέτος πόλεμο ούτε μόνον πέρυσι. Εδώ και δέκα χρόνια πόλεμο έχουμε”. Ο Γιουσούφ Αμπντούλ Χαμπίμπ είναι από το Αφγανιστάν. Πρόλαβε και έστησε δύο σκηνές για την οικογένειά του στην πλατεία Βικτορίας στην Αθήνα και ο ίδιος περιορίστηκε να φορέσει ένα λεπτό μπουφάν, για να προστατευτεί από την καταρρακτώδη βροχή. Είναι ένας από τους χιλιάδες εγκλωβισμένους πρόσφυγες και μετανάστες στην Ελλάδα.

Ο 22χρονος ήταν φοιτητής στο Αφγανιστάν και το όνειρό του είναι να συνεχίσει τις σπουδές του στην Ευρώπη. Στόχος του, όπως των περισσότερων, να φτάσει στη Γερμανία. Τις περίπου 20 ημέρες που βρίσκεται στην Ελλάδα -μαζί με την παραμονή του στα νησιά- πληροφορήθηκε πως οι Αφγανοί αντιμετωπίζονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, επομένως και από την Ελλάδα, ως μετανάστες και όχι ως πρόσφυγες. Γνωρίζει επίσης ότι η διαδρομή του προς την Ευρώπη είναι περισσότερο δύσκολη από αυτή των Σύρων, οι οποίοι έχουν αναγνωριστεί ως πρόσφυγες πολέμου.

Παιδιά ενός κατώτερου… Αλλάχ; Ο Γιουσούφ είναι προβληματισμένος για τις επόμενες ημέρες, επειδή είναι φτωχός. Όπως εξήγησε στη “ΜτΚ”, επιθυμεί διακαώς να συνεχίσει το ταξίδι τους προς τα ελληνοσκοπιανά σύνορα, όπως έχουν κάνει χιλιάδες άλλοι ομοεθνείς του, όμως για όσους βρίσκονται στην πλατεία Βικτορίας και εκατοντάδες ακόμη που οδηγήθηκαν σε κλειστές εγκαταστάσεις της πρωτεύουσας, για να προστατευτούν, είναι πολύ δύσκολο. “Δεν έχω χρήματα ούτε για τα εισιτήρια του λεωφορείου. Όσα είχαμε έχουν ξοδευτεί. Πληρώσαμε στην Τουρκία, ξοδέψαμε, όταν ήμασταν στη Λέσβο, θέλουμε και εδώ χρήματα, για να φάμε”, ανέφερε.

Οι Αφγανοί είναι η μεγάλη πλειοψηφία των προσφύγων μετά τους Σύρους που φτάνουν στο ελληνικό έδαφος. Είναι γεγονός ότι η έλευσή τους έχει προκαλέσει κινητικότητα στις τάξεις όλων των χωρών της Ευρώπης. Και όλα αυτά επειδή δεν θεωρούνται πρόσφυγες πολέμου. “Δηλαδή, όταν ανατινάζονται στις αγορές αυτοκίνητα και έχουμε δεκάδες νεκρούς, δεν είναι πόλεμος;”, διερωτώνται όλα τα μέλη της παρέας του Γιουσούφ. Εκφράζουν και δυσφορία που η αντιμετώπιση είναι διαφορετική σε σχέση με αυτή των Σύρων, χωρίς όμως να διαμαρτύρονται που εκείνοι θεωρούνται πρόσφυγες πολέμου. “Απλώς πρέπει να μάθουν ότι κι εμείς έχουμε πόλεμο, όχι τώρα, εδώ και χρόνια”, αναφέρουν.

Ο Μοχάμεντ Σαμπέρ Ναζάρι, ένας 20χρονος από το Αφγανιστάν, δεν είχε σκηνή να στήσει στην πλατεία Βικτορίας και στάθηκε όρθιος κάτω από ένα δέντρο να προστατευτεί από τη βροχή. Ήταν ήδη τρεις ημέρες στην πλατεία, εκτεθειμένος, χωρίς να γνωρίζει ότι έχει τη δυνατότητα να κατευθυνθεί σε ένα κλειστό γυμναστήριο. Όμως ξέρει ότι οι ημέρες παραμονής του εκεί θα είναι περισσότερες. Ούτε και αυτός έχει χρήματα, για να φτάσει στη Γερμανία. Διαμαρτύρεται ότι δεν υπάρχει καμία οργάνωση, ζητά βοήθεια και οι μόνοι που βλέπει είναι ορισμένοι εθελοντές, οι οποίοι περνούν και μοιράζουν λίγα τρόφιμα και νερό. “Ευρώπη;”, διερωτάται. “Πώς θα φτάσουμε εκεί;”, συνεχίζει δηκτικά.

Ο ΦΟΒΟΣ

Οι Αφγανοί γνωρίζουν πολύ καλά ότι η πορεία τους προς την Ευρώπη δεν θα είναι στρωμένη με ροδοπέταλα. Το ίδιο συμβαίνει και με τους Ιρακινούς, οι οποίοι επισήμως επίσης δεν αντιμετωπίζονται ως πρόσφυγες αλλά ως μετανάστες. Ο φόβος τους γίνεται αντιληπτός από τις αντιδράσεις τους, ορισμένες φορές έντονες, καθώς γνωρίζουν πως η μαζική κινητοποίηση μπορεί να δώσει λύσεις.

Αυτό έγινε στα νησιά. Είναι αλήθεια πως στις περισσότερες συγκρούσεις συμμετείχαν κυρίως Αφγανοί. Ορισμένοι μάλιστα έχουν κατηγορηθεί από σύρους πρόσφυγες, οι οποίοι είπαν ότι για λόγους εκδικητικότητας τους χτύπησαν. Κάτι παρόμοιο έχει συμβεί πολλές φορές και στη γραμμή των συνόρων με την Ειδομένη. Μπορεί τις τελευταίες ημέρες η κατάσταση να έχει ομαλοποιηθεί και όλοι οι πρόσφυγες, ανεξαρτήτως εθνικότητας, να περνούν τη γραμμή των συνόρων. Όμως οι αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που επισημοποίησαν το διαχωρισμό, ήταν γνωστές ήδη στις αρχές των χωρών απ’ όπου περνούν οι δρόμοι της προσφυγιάς. Είναι χαρακτηριστική η σκηνή, που έχει επαναληφθεί αρκετές φορές τις προηγούμενες εβδομάδες στην Ειδομένη, όταν λόγω έλλειψης οργάνωσης εκατοντάδες πρόσφυγες συγκεντρώνονται πάνω στη συνοριακή γραμμή προσπαθώντας να πάρουν σειρά και να μπουν στο εσωτερικό της ΠΓΔΜ.

“Οι Αφγανοί να περιμένουν”, φωνάζει διαρκώς ο επικεφαλής αστυνομικός της σκοπιανής φρουράς των συνόρων. Ωστόσο όλοι μπροστά του είναι Αφγανοί, καθώς οι Σύροι περιμένουν στα γκρουπ τα οποία έχουν σχηματίσει. Ο συγκεκριμένος διαχωρισμός δεν έγινε στα νησιά του Αιγαίου, καθώς εκεί ήταν αδύνατο να συνεχιστεί η κανονική καταγραφή των προσφύγων λόγω των αθρόων αφίξεων από τη θάλασσα. Έτσι όλοι αντιμετωπίστηκαν με τον ίδιο τρόπο, ουσιαστικά χωρίς να καταγραφούν οι περισσότεροι, και όλοι πήραν το ίδιο χαρτάκι. Το ίδιο συμβαίνει και στο εσωτερικό της ΠΓΔΜ. Εκεί κανείς δεν αντιμετωπίζεται ως πρόσφυγας, γι’ αυτό και το υπηρεσιακό σημείωμα όλων αναφέρει ότι υποχρεούνται να εγκαταλείψουν το έδαφος των Σκοπίων μέσα σε 72 ώρες.

Αντίθετα στον Έβρο ο διαχωρισμός γίνεται κανονικά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο Αφγανοί και Ιρακινοί αποφεύγουν να περάσουν στην Ελλάδα από τα ποτάμια σύνορα. Οι αστυνομικές αρχές εξακολουθούν να εφαρμόζουν τις διατάξεις διαχωρισμού. Γι’ αυτό, εάν συλληφθούν μετανάστες και όχι πρόσφυγες σύμφωνα με τον επίσημο διαχωρισμό, κρατούνται στα κέντρα της Θράκης και της Ανατολικής Μακεδονίας, για να απελαθούν. Μόνον εάν οι διαδικασίες δεν ολοκληρωθούν σε έξι μήνες, τότε αφήνονται ελεύθεροι και παίρνουν το υπηρεσιακό σημείωμα, με την υπόδειξη να εγκαταλείψουν τη χώρα.

Το ταξίδι: “Ζούμε μέσα στο κρύο στην Αυστρία”

Στην Ειδομένη στα τέλη Αυγούστου ο 22χρονος Ζαφάρ από το Αφγανιστάν περίμενε, κρατώντας τα συρματοπλέγματα που είναι στημένα από τις σκοπιανές αρχές, να φτάσει η σειρά του, για να περάσει στο έδαφος του γειτονικού κράτους. Είχε σπουδάσει δημοσιογραφία και ήλπιζε το όνειρό του να εκπληρωθεί στην Ευρώπη. Στόχος του είναι να φτάσει στις σκανδιναβικές χώρες, όπου γνωρίζει τις πολύ καλές συνθήκες ζωής.

“Είμαι ακόμη στην Αυστρία”, έγραψε στη “ΜτΚ” την περασμένη Τρίτη ο Ζαφάρ, ο οποίος ζήτησε να μην αναφέρουμε το όνομά του φοβούμενος για την οικογένειά του που έμεινε στο Αφγανιστάν. “Όταν μπήκα στην Αυστρία, με συνέλαβαν μαζί με όλους τους άλλους και μας έβαλαν σε μία τεράστια φυλακή”, συνέχισε. “Τώρα μας έχουν βάλει σε μεγάλες σκηνές, όπου κοιμόμαστε και τρώμε. Κάνει πολύ κρύο και οι συνθήκες είναι πολύ άσχημες”, είπε φανερά απογοητευμένος για όσα έχει συναντήσει στη διαδρομή του προς το ευρωπαϊκό όνειρο.

“Δεν πίστευα ποτέ ότι αυτή θα είναι η κατάσταση σε ένα κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης…”.

Του Κώστα Καντούρη, Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. – Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Μακεδονία της Κυριακής»  στις 27  Σεπτεμβρίου 2015

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΒΡΑΜΙΔΗΣ)